Ομιλία: «ΝΕΑ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ: ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΕΝΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ» (σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής)

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,  

Θα ήθελα καταρχήν να συγχαρώ τον κ. Κουρουμπλή για την πρωτοβουλία διοργάνωσης της ειδικής αυτής συνεδρίας η οποία αγγίζει ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα που αφορά στην καρδιά της κοινωνίας μας, σε μια περίοδο που το κοινωνικό κράτος έχει δεχθεί πολύ σημαντικά πλήγματα.

            Ποτέ άλλοτε μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ο ελληνικός λαός δεν έβλεπε την απειλή της φτώχειας να είναι τόσο ορατή.

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ένα βαθύ δείκτη φτώχειας (7^η στην Ευρώπη) και έναν από τους υψηλότερους δείκτες ανισότητας στην Ευρώπη των 27 κρατών-μελών, γεγονός που διευρύνει την κοινωνική απόσταση και εντείνει την αποξένωση μεταξύ των πολιτών.

            Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φτώχειας  (16 Οκτωβρίου): Το 1/3 των Ελλήνων ζουν με λιγότερα από 470 ευρώ μηνιαίως, ενώ 1 στα 5 παιδιά ζει επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Μιλάμε πλέον για την κοινωνία των 2/3!

Ούτε αυτοί όμως αισθάνονται ασφαλείς, αφού το 60% δηλώνουν ότι ζουν με το φόβο ότι μία ημέρα μπορούν να ξυπνήσουν φτωχοί, «εφιάλτης» που συνδέεται άμεσα με το ότι το 50% πιστεύει ότι φτωχός μπορεί κανείς να «καταντήσει» από κάποιο τυχαίο γεγονός, πχ αρρώστια, απόλυση σε προχωρημένη ηλικία.

Αυτή τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία διεξάγεται ένας «πόλεμος φθοράς» ή «χαρακωμάτων» μεταξύ των πολυάριθμων κοινωνικών στρωμάτων και επαγγελματικών ομάδων, με σκοπό την προάσπιση των στενών συμφερόντων τους.

Η ελληνική κοινωνία εμφανίζεται κατακερματισμένη και το ελάχιστο «κοινωνικό κεφάλαιο» δεν επαρκεί για να ενισχύσει τη συνεργασία ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, οι οποίες, υπό τις παρούσες συνθήκες, αδιαφορούν για την υιοθέτηση κοινών στόχων.

Η προβληματική κοινωνική συνοχή, έχει και μία ιδιαίτερα σημαντική πολιτική-οικονομική διάσταση, καθώς η απουσία της δυσχεραίνει την εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.

Σε περιβάλλον κοινωνικής διάλυσης οι περισσότεροι πολίτες εμφανίζονται καχύποπτοι και απρόθυμοι να επωμιστούν το μερίδιο των βαρών που τους αναλογεί.

Επομένως δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, υπό την έννοια ότι η φτώχεια οδηγεί σε έλλειψη κοινωνικής συνοχής και η έλλειψη κοινωνικής συνοχής δεν βοηθάει στην λήψη μεταρρυθμιστικών μέτρων που θα οδηγήσουν αργότερα στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

Ως πολιτεία λοιπόν έχουμε δύο ζητήματα να αντιμετωπίσουμε:

Πρώτον, τη φτώχεια ως αντικειμενικό πρόβλημα. Δεν είναι δυνατόν να επιτρέπουμε αυτή τη στιγμή να υπάρχει κόσμος που δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε τα αναγκαία για την επιβίωσή του, και

Δεύτερον, τη φτώχεια ως παράγοντα που διαλύει την κοινωνική συνοχή.

Εμείς ως Δημοκρατική Συμμαχία θεωρούμε ότι στην παρούσα δυσμενή συγκυρία είναι ταυτόχρονα ευκαιρία και αναγκαιότητα να τεθούν οι βάσεις μιας κοινωνίας, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται ένα λειτουργικό και δίκαιο σύστημα κοινωνικής μέριμνας, που προστατεύει τους ασθενέστερους και αποζημιώνει δίκαια τους «χαμένους» των μεγάλων αλλαγών.

Έχουμε προτείνει σειρά μέτρων που είναι ρεαλιστικά, υπό την έννοια ότι συμβαδίζουν με την οικονομική κατάσταση της χώρας και ταυτόχρονα ενισχύουν σημαντικά οικονομικά κοινωνικές ομάδες που είτε διαμορφώνουν με τη δράση τους το οικονομικό κλίμα είτε είναι ευάλωτες στις αλλαγές που συντελούνται.

Οι προτάσεις μας είναι οι εξής:

1.    Να στηριχθούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που προσφέρουν τις περισσότερες από τις θέσεις εργασίας της αγοράς. Να απελευθερωθούν χρήματα που προορίζονται για το δανεισμό των μικρών επιχειρήσεων και έχουν διατεθεί από το JEREMIE και το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανταγωνιστικότητας (640 εκατ. ευρώ), καθώς με τη μετατροπή, μέρους των χρημάτων σε εγγυήσεις για το δανεισμό μικρών επιχειρήσεων, μπορεί να τους δοθεί ρευστότητα άνω των 2 δισ. Ευρώ.

2.    Το κράτος να πληρώσει τα χρέη του στους ιδιώτες, στους οποίους χρωστά είτε από προμήθειες είτε από επιστροφή ΦΠΑ περί τα 7 δις ευρώ. Η πραγμάτωση αυτής της πρότασης θα μπορούσε να επιφέρει ένα θετικό σοκ ρευστότητας στην αγορά.

3.    Να ενισχυθούν αυτοί που το έχουν πραγματικά ανάγκη. Κοινωνική ενίσχυση 400 ευρώ το μήνα σε 500.000 νοικοκυριά, τα οποία βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας και το κύριο εισόδημα του νοικοκυριού προέρχεται από μέλος που είναι κάτω των 60 ετών. Η πρόταση μας βασίζεται στην εξής λογική: Η «κοινωνική ενίσχυση» θα είναι τριετής. Θα έχει χαρακτήρα δανείου, με επιτόκιο επιδοτούμενο 100% από το κράτος και με εγγύηση του 60% του ποσού. Το δάνειο θα έχει δωδεκαετή διάρκεια αποπληρωμής, με μηνιαία δόση 100 ευρώ και πενταετή περίοδο χάριτος. Η πρότασή μας απευθύνεται σε νοικοκυριά που δεν έχουν κανένα εισόδημα, που έχουν άνεργο αρχηγό, μονογονεϊκές οικογένειες, οικογένειες με βαριά ασθενείς και νοικοκυριά που δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία, ή έχουν ως μόνο περιουσιακό στοιχείο την πρώτη τους κατοικία.

4.    Να μειωθούν τα στεγαστικά δάνεια με επιδότηση του επιτοκίου 2,5 μονάδων για μια πενταετία. Με την πρόταση αυτή, ένας δανειολήπτης με υπόλοιπο δανείου 100.000 ευρώ, και χρόνο αποπληρωμής 15 έτη θα δει τη δόση του να μειώνεται από τα 760 στα 460 ευρώ, κερδίζοντας περίπου 10.000 ευρώ. Στο εν λόγω πρόγραμμα θα μπορούν να συμμετέχουν όσοι έχουν εισόδημα κάτω των 30.000 ευρώ, η ακίνητη περιουσία τους είναι κάτω των 200.000 ευρώ και τα δάνεια τους αφορούν αποκλειστικά την πρώτη κατοικία, με επιδοτούμενο υπόλοιπο μέχρι το πολύ 150.000 ευρώ για τα πρώτα 100 τ.μ του ακινήτου.

5.    Προτείνουμε λιγότερους φόρους και να τους πληρώνουν όλοι. Να γίνει άμεσα μείωση και σταθεροποίηση του φορολογικού συντελεστή επιχειρήσεων στο 20% (με ταυτόχρονη εξάντληση στην πηγή του φόρου επί των μερισμάτων) και στη συνέχεια να γίνουν αντίστοιχα χαμηλοί οι συντελεστές στο εισόδημα από εργασία. 

6.    Βασικό εργαλείο στην προσπάθεια μείωσης των ελλειμμάτων να είναι η μείωση των δαπανών του σπάταλου κράτους –και όχι η αύξηση της φορολογίας, για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη και να δημιουργηθούν ταχύτατα νέες θέσεις εργασίας. Να μειωθεί το κράτος με εστίαση στις μεγάλες πηγές κακοδιαχείρισης και όχι οριζόντια και αδιακρίτως. 

7.    Να μειωθούν όλες οι μη επενδυτικές καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου. Προτεραιότητα στη μείωση να έχουν -και για λόγους συμβολικούς- οι κάθε είδους κομματικές και πολιτικές δαπάνες (μείωση της χρηματοδότησης κόμματων και της Βουλής των Ελλήνων κατά 40%,  κ.λπ.). 

8.    Αντί να μειώνονται οι συντάξεις των 500 ευρώ, να μειωθούν οι μεγάλες συντάξεις (άνω των 2.000 ευρώ), ιδιαίτερα όταν δεν έχουν καταβληθεί αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές (πραγματικές ή νοητές), που να τις δικαιολογούν. Στις μειώσεις να περιλαμβάνονται και οι συντάξεις πολιτικών και διορισμένων με πολιτικά κριτήρια κρατικών λειτουργών.

9.    Να μειωθεί ο ΦΠΑ σε βασικά είδη διαβίωσης, όπως επίσης και σε αγαθά και υπηρεσίες που συνιστούν τους πυλώνες της στρατηγικής ανάπτυξης της χώρας (λ.χ τουρισμός και αγροτικά προϊόντα μεσογειακής διατροφής και υψηλής προστιθέμενης αξίας).

10. Να καταργηθούν οι μη ανταποδοτικοί πόροι υπέρ τρίτων ώστε να φθηνύνουν προϊόντα και υπηρεσίες . Όπου υπάρχει ανάγκη χρηματοδότησης υπαρκτών αναγκών καλύπτονται από χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού.

11. Να επιδοτείται η εργασία και όχι η ανεργία, με μείωση των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών κατά 10% και κατά 50% τα πρώτα τρία χρόνια για νέες επιχειρήσεις και για επιχειρήσεις που δημιουργούν νέοι κάτω από 30 ετών. 

12. Να υπάρξει συνταγματική κατοχύρωση της-πλήρους και χωρίς όρους- ελευθερίας ασκήσεως κάθε επαγγέλματος, από τους έχοντες πιστοποιημένη επάρκεια των απαραίτητων προσόντων. 

13. Να υπάρξει επιδότηση μη ελκυστικών θέσεων εργασίας, που καλύπτονται από μαύρη εργασία (κυρίως λαθρομετανάστες) & συμβάσεις ορισμένου χρόνου με μειωμένες αποδοχές και ασφαλιστικές εισφορές για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και μακροχρόνια άνεργους. Πιο αυστηρή νομοθεσία για τη «μαύρη» και ανασφάλιστη εργασία.

14. Να απλουστευτούν οι διαδικασίες για τη χορήγηση Βιβλίου Υγείας Απόρου. Είναι παράλογο πολίτες που βρίσκονται σε άθλια οικονομική κατάσταση να μπλέκουν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και να τους ζητείται μέχρι και εκκαθαριστικό της εφορίας, για κάτι που έπρεπε να διαθέτουν, ούτως ή άλλως όλοι οι Έλληνες πολίτες!

Ωστόσο δεν είναι μόνο οι νεόπτωχοι που συνεχώς καθημερινά αυξάνονται. Είναι και οι άνεργοι – άστεγοι που αποτελούν μια πληγή, κυρίως στις αστικές κοινωνίες.

Την ώρα που δεκάδες δημόσια κτίρια ή κτίρια της Εκκλησίας παραμένουν κλειστά, αναξιοποίητα, η πολιτεία θα έπρεπε να εξετάσει την μετατροπή τους σε υποτυπώδη ξενώνες που θα προσφέρουν στέγη σε εκατοντάδες αστέγους.

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα θα αναφέρω το παλιό κτίριο που στεγαζόταν το Υπουργείο Παιδείας στη Μητροπόλεως. Το κτίριο αυτό μέρα με τη μέρα η φθορά του χρόνου το μεταβάλει σε ερείπιο. Αν μετατρεπόταν όμως σε ξενώνα, με την επίβλεψη της πολιτείας ή της Εκκλησίας, θα ανακούφιζε πολλούς συμπολίτες μας.

Επίσης θα μου επιτρέψετε να καταθέσω μια ρηξικέλευθη πρόταση για τους Έλληνες ανέργους – αστέγους η οποία, όμως, για να εφαρμοστεί απαιτεί τη στενή συνεργασία κεντρικού κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στη μεθόριο υπάρχει μεγάλη ιδιωτική περιουσία εγκαταλελειμμένη. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να την καταγράψει και να έλθει σε επαφή με τους ιδιοκτήτες. Με επιδότηση της πολιτείας να προχωρήσει σε μακροχρόνια μίσθωση των περιουσιών αυτών και να τις αποδώσει σε ανέργους, με την υποχρέωση όχι απλώς να παραμείνουν εκεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά και να καλλιεργούν τη γη ή να εκτρέφουν ζώα την αγορά των οποίων θα επιδοτήσει η πολιτεία.

Στόχος πρέπει να είναι να δοθεί διέξοδος στους ανέργους οι οποίοι δεν θέλουν ελεημοσύνη, αλλά στήριξη ώστε με αξιοπρέπεια να ξεπεράσουν την τραγωδία που βιώνουμε.

Είναι βέβαιο ότι μετά από μερικά χρόνια όλοι αυτοί οι νέοι, άτυποι, συνοριοφύλακες, θα θελήσουν να αγοράσουν τη γη που θα δουλεύουν, ενώ η ερημωμένη σήμερα ύπαιθρος θα ζωντανέψει και πάλι.

Τέλος ένα πρόβλημα που η πολιτεία πρέπει να αντιμετωπίσει σε συνεργασία με τις τράπεζες οι οποίες μέσω της νέας δανειοδότησης θα λάβουν περί τα 40 δις €, είναι το πρόβλημα των πιστωτικών καρτών. Δεν είναι δυνατόν την ώρα που η κοινωνία στενάζει και όλοι μετέχουν στις θυσίες οι τράπεζες να μένουν απ’ έξω και να εξακολουθούν να έχουν επιτόκια της τάξεως του 17% στις πιστωτικές κάρτες. Αργά ή γρήγορα οι χρήστες των καρτών θα οδηγηθούν σε χρεοκοπία με όλα τα δραματικά επακόλουθα.

Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω για άλλη μια φορά τη μεγάλη ευθύνη που έχουμε ως πολιτεία στον αγώνα για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της δημιουργίας μιας υγιούς κοινωνίας που θα βασίζεται σε ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος.

Για την επίτευξη του στόχου αυτού, υπό τις παρούσες ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, είναι αναγκαία η συνεργασία όλων των πολιτικών φορέων μακριά από οποιοδήποτε κομματικό συμφέρον, με μόνο στόχο το καλό του τόπου και των πολιτών.

Μπορούμε να αγκαλιάσουμε όλους αυτούς που σήμερα έχουν ανάγκη και να τους δείξουμε αγάπη και αλληλεγγύη, σκεπτόμενοι ότι οι δραματικές αλλαγές που βιώνουμε μπορεί σε κάποια φάση τους να παρασύρουν κι εμάς με τέτοιο τρόπο που, ίσως, αύριο είμαστε κι εμείς ανάμεσα σε εκείνους που θα έχουμε ανάγκη τη στήριξη της πολιτείας.

Σας ευχαριστώ.